Ocena nietoksyczności środków smarnych na potrzeby przemysłu spożywczego

W artykule przedstawiono aspekty oceny nietoksyczności opracowanych środków smarnych  przeznaczonych do stosowania w przemyśle spożywczym. Na podstawie składu chemicznego potwierdzono nietoksyczność smarów plastycznych, a uzyskanie certyfikatu jakości zdrowotnej – atestu PZH potwierdziło możliwość stosowania w przemyśle spożywczym. 
 
Wprowadzenie 
Zagrożenie środowiska naturalnego przez toksyczne oddziaływanie środków smarowych przejawia się poprzez bezpośrednie działanie na organizmy stykające się z nimi, biokumulację w łańcuchu pokarmowym oraz trwałość w środowisku mierzoną podatnością na biodegradację. Uzyskanie jednoznacznych wyników dotyczących oceny toksykologicznej środków smarowych jest rzeczą trudną, gdyż różnorodność testów pozwala na dowolność doboru metod oceny, co stwarza problem porównywania rezultatów i charakterystyki ocenianych środków smarowych. W niektórych normach są podawane procedury postępowania w tym zakresie, i tak np. norma ASTM D 6081-97 dotyczy procedur przygotowania próbki środka smarowego do badań toksyczności względem ryb lub bezkręgowców w środowisku wodnym. Natomiast w normie ASTM D 6046-96 opisane zostały metody oceny ekotoksyczności przy założeniu, że wyznaczanie ostrej toksyczności w środowisku wodnym powinno być prowadzone przynajmniej w trzech testach, a mianowicie na roślinach, kręgowcach i bezkręgowcach charakterystycznych dla danego środowiska. 
 
 
Dotychczas ocenie ekologicznej podlegały tylko te środki smarowe, które ze względu na eksploatację w otwartych układach smarowniczych, stosowanych przede wszystkim w leśnictwie, rolnictwie, w przemyśle morskim, stanowiły bezpośrednie zagrożenie dla środowiska naturalnego poprzez możliwość zanieczyszczenia gleby, wód powierzchniowych i gruntowych. Jednak przepisy obowiązujące w Unii Europejskiej dotyczące bezpieczeństwa i higieny produkcji żywności sprawiły, że środki smarowe na potrzeby przemysłu spożywczego muszą spełniać dodatkowe wymagania w zakresie specyficznych właściwości ekologicznych potwierdzonych odpowiednimi certyfikatami. 
 
Wzrost zainteresowania atestowanymi środkami smarowymi to efekt dostosowania krajowej produkcji spożywczej do obowiązujących przepisów w zakresie higieny i bezpieczeństwa produkcji żywności oraz eksport żywności na rynki państw unijnych. Obecnie, zgodnie z zaleceniami regulowanymi przez normy dotyczące bezpieczeństwa w konstrukcjach maszyn dla przemysłu spożywczego, w procesie wytwarzania żywności w maszynach produkcyjnych  stosowanie są odpowiednie zabezpieczenia. Aktualna norma europejska przewiduje stosowanie rozwiązań dotyczących zarówno zasad projektowania maszyn i konstrukcji urządzeń dla przemysłu spożywczego, jak i używania w strefach spożywczych nietoksycznych, posiadających odpowiednie certyfikaty środków smarowych. W związku z powyższym na potrzeby przemysłu spożywczego środki smarowe oprócz zapewnienia  odpowiednich właściwości funkcjonalnych muszą wykazywać brak toksyczności potwierdzony odpowiednimi badaniami oraz neutralność pod względem zapachu i smaku. 
 
 
Zagadnienie ekotoksyczności nabiera szczególnej wagi w świetle wymogów stawianych  środkom smarowym w zakresie oddziaływania na środowisko naturalne, a ocena ich poziomu  biodegradacji oraz określenie wpływu na funkcjonowanie ekosystemu z uwzględnieniem  oddziaływania na biocenozy wodne to podstawowe informacje ekologiczne. Duże znaczenie w ochronie środowiska mają  testy z użyciem mikroorganizmów, w których  jako kryterium toksyczności przyjęta jest śmiertelność  określonej liczby organizmów  (bakterie, grzyby, pierwotniaki, skorupiaki, mięczaki, ryby glony itp.). Istniejące metody oceny toksyczności różnią  się  doborem organizmów stosowanych do badań, a wynik  prowadzonych oznaczeń podawany jest jako stężenie toksykanta wywołujące śmierć  określonej liczby (%) badanej populacji bądź zmiany ich procesów fizjologicznych. W tym kontekście uzasadnionym staje się wypracowywanie odpowiednich kryteriów oceny odpowiadających im wartości kryterialnych, a dobór metod oceny środka smarowego kształtuje się w dużej mierze w zależności od jego rodzaju i przeznaczenia. 
 
Podsumowanie 
Ocena właściwości użytkowych środków smarnych stanowi źródło informacji w zakresie przydatności eksploatacyjnej i jest czynnikiem determinującym racjonalność ich wykorzystania w technice smarowniczej. Natomiast wyznaczenie charakterystyk ekologicznych kwalifikuje smar plastyczny jako środek do zastosowań w przemyśle produkującym żywność, co umożliwia spełnienie wymagań w zakresie bezpieczeństwa i higieny produkcji i skutkuje zmniejszeniem ryzyka skażenia produkowanej żywności
 

CZYTAJ TAKŻE: Środki smarne do kontaktu z żywnością

 

W przypadku zapytań dotyczących doboru odpowiednich produktów dla przemysłowych zakładów spożywczych prosimy o kontakt z Działem Technicznym tel. +48 81 820 07 88 lub e-mail: biuro@gorner.pl

Działamy na terenie województw: dolnośląskie, mazowieckie, lubuskie, śląskie, opole, małopolskie, kujawsko-pomorskie, podlaskie, pomorskie, podkarpackie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, lubelskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.

Nasze produkty wysyłamy firmą spedycyjną  do takich miast jak: Warszawa, Białystok, Gdańsk, Gorzów Wlkp., Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Toruń, Wrocław, Bydgoszcz, Zielona Góra, Szczecin.
 
 

Wróć do aktualności