PRZEMYSŁOWE OLEJE PRZEKŁADNIOWE
- PRZEKŁADNIE PRZEMYSŁOWE
Przekładnie przemysłowe są to mechanizmy, których zadaniem jest przenoszenie ruchu obrotowego z wału czynnego (napędzającego) na wał bierny (napędzany), najczęściej z jednoczesną zmianą prędkości i momentu obrotowego.
Przekładnie można podzielić:
- ze względu na budowę na:
- proste, przenoszące moc z jednego wału (czynnego) na drugi (bierny) bez udziału innych wałów pośrednich,
- złożone, przenoszące moc z wału czynnego na bierny za pośrednictwem jednego lub więcej wałów pośrednich.
- w zależności od konstrukcji na:
- zębate,
- pasowe,
- łańcuchowe,
- linowe,
- urządzenia przegubowe,
- sprzęgła mechaniczne,
- hamulce cierne,
- w zależności od spełnianej funkcji na:
- przekładnie o przełożeniu stałym,
- przekładnie multiplikacyjne (przyspieszające),
- przekładnie redukcyjne (zwalniające),
- przekładnie zmianowe (o przełożeniu zmiennym).
Do smarowania przekładni mechanicznych stosuje się, w zależności od: typu przekładni (konstrukcji), przenoszonego momentu obrotowego, występujących ilości obrotów, temperatury pracy, a konstrukcji zastosowanego układu smarowania, różnego rodzaju środki smarowe o zróżnicowanych właściwościach, do najczęściej stosowanych należą:
- oleje do przekładni przemysłowych,
- powłoki smarownicze,
- inne środki smarowe.
- PODSTAWOWE FUNKCJE ŚRODKA SMAROWEGO
Warunki pracy olejów stosowanych do smarowania przekładni przemysłowych są bardzo zróżnicowane. Oleje te mogą być eksploatowane w obecności dużych ilości wody, przy dużym zapyleniu, jak również długotrwałym działaniu dużych obciążeń i wysokich temperatur. Podnoszenie jakości współczesnych przemysłowych olejów przekładniowych wymuszane jest m.in. przez następujące czynniki:
- nacisk użytkowników przekładni na minimalizację kosztów ich obsługi (wydłużenie czasu eksploatacji oleju pomiędzy wymianami),
- zmiany w konstrukcji przekładni (zmniejszanie gabarytów, zwiększanie prędkości obrotowych i obciążeń, a co się z tym wiąże - zmniejszenie pojemności układów olejowych i wzrost temperatur roboczych).
Oleje przekładniowe stosowane w przemyśle do smarowania przekładni różnorodnych maszyn i urządzeń mechanicznych, w celu zapewnienia trwałości i niezawodności pracy przekładni, powinny wykazywać:
- doskonałe własności smarne, a szczególnie zdolność do przenoszenia wysokich obciążeń mechanicznych, oraz dobre własności przeciwzużyciowe dla zredukowania do minimum zużycia ściernego przekładni,
- dobrą stabilność termiczną, odporność na starzenie pod wpływem tlenu atmosferycznego oraz niską skłonność do tworzenia osadów,
- zdolność ochrony powierzchni metali przed korozją,
- dobrą zdolność odbierania ciepła generowanego w przekładni
- brak skłonności do emulgowania wody oraz łatwość wydzielania wody zemulgowanej.
Własności te zabezpieczają nowoczesne oleje przekładniowe, wytwarzane przy użyciu rafinowanych selektywnie i hydrodorafinowywanych olejów naftowych oraz pakietów dodatków typu siarkowo-fosforowego. W zależności od warunków pracy przekładni, a szczególnie przenoszonych obciążeń oraz szybkości obrotów, stosowane są oleje w klasach lepkości ISO VG 68 do 1500, w niektórych przypadkach wolnobieżnych przekładni lub przekładni otwartych klasy ISO VG 2000 i 3000.
- KLASYFIKACJE ŚRODKÓW SMAROWYCH DO PRZEKŁADNI
Jakość olejów do przekładni przemysłowych w Europie określana jest normą DIN 51 517 cz.3, precyzującą wymagania stawiane olejom przekładniowym klasy CLP. Stosunkowo często stosowane są również wymagania amerykańskich producentów stali US Steel 224 oraz stowarzyszenia amerykańskich producentów przekładni (American Gear Manufactures Association) AGMA 250.04
Podstawowe wymagania dla przemysłowych olejów przekładniowych
| Testy, oceniane parametry | Metoda badania | Specyfikacje przemysłowych olejów przekładniowych | |||
| US Stell 224 | AGMA 250.04 | DIN 51517 cz.3 | David Brown S1.53.101 | ||
| Timken: | ASTM D-2782 | | | | |
| obciążenie nieniszczące min. | | 60 | 60 | - | podawać wynik |
| Maszyna 4-kulowa: | ASTM D-2782 | | | | |
| obciążenie zespawania kG, min. | | 250 | - | - | - |
| wskaźnik zużycia | | | | | |
| pod obciążeniem, kG min | | | 45 | - | podawać wynik |
| średnica skazy kulek, mm, max | USS S-205 | 0,35 | | | podawać wynik |
| Stanowisko FZG: | A/8,3/90 | | | | |
| najwyższy stopień obciążenia nieniszczącego, min | | 11 | 11 | 12 | 12 |
| korozja na płytce Cu | | | | | |
| 100°C/3 h, max | ASTM D-130 | 1b | 1 | podawać wynik | 1 |
| Rdzewienie: | | | | | |
| woda destylowana (A) | ASTM D-665 | + | + | + | + |
| woda morska (B) | (IP 135) | + | - | - | podawać wynik |
| Utlenianie: | ASTM D-2893 | - | 10 | podawać wynik | 10 |
| wzrost lepkości oleju, %, max | USS S-200 | 6 | - | - | podawać wynik |
| Deemulgowanie: | | | | | |
| woda w oleju, %, max | (z 90 ml wody) | 2 | 1 | - | 1 |
| oddzielona woda, ml, min | | 80 | 60 | - | 60 |
| emulsja, ml, max | | 1 | 2 | - | 2 |
| Odporność na pienienie, | ASTM D-892 | | | | |
| ml piany, max | (IP 146) | | | | |
| I | | - | 75/10 | - | 75/10 |
| II | | - | 75/10 | - | 75/10 |
| III | | - | 75/10 | - | 75/10 |
| Wydzielanie powietrza | DIN 51381 | | | | |
| w temp. 90°C, minuty, max | (IP 313) | - | - | - | 9 |
Do najczęściej stosowanych w praktyce eksploatacyjnej klasyfikacji umożliwiających dobór oleju do przekładni przemysłowej należą:
- klasyfikacja środków smarowych do przekładni przemysłowych na podstawie ISO 6743-6:1990 (klasyfikacja jakościowa),
- klasyfikacja wg AGMA 250-03 (klasyfikacja jakościowo-lepkościowa),
- KLASYFIKACJA WG ISO 6743-6
Należy ona do najczęściej stosowanych klasyfikacji środków smarowych do przekładni przemysłowych i zalecana jest przez czołowych producent6w przekładni. Obejmuje ona wszystkie rodzaje środków smarowych i ich zastosowanie do większości typów przekładni przemysłowych. Środki smarowe, wg tej klasyfikacji, podzielone są na dwie zasadnicze grupy: do przekładni zamkniętych i otwartych (łącznie 11 klas).
Klasyfikacja ISO 6743-6 oparta jest na dwóch podstawowych parametrach określających warunki pracy przekładni, tj.:
Klasyfikacja ISO 6743-6 oparta jest na dwóch podstawowych parametrach określających warunki pracy przekładni, tj.:
- temperaturę oleju lub otoczenia,
- warunki pracy współpracujących kół zębatych przekładni (naciski oraz maksymalną prędkość poślizgu).
Klasyfikacja środków smarowych do przekładni przemysłowych na podstawie ISO 6743-6:1990 klasa ISO-L-C (przekładnie zamknięte)
| Specyficzne zastosowanie | Skład i właściwości | Symbol ISO L | Uwagi dotyczące zastosowań |
| Smarowanie ciągłe:
| Rafinowane oleje mineralne odporne na utlenianie o właściwościach przeciwkorozyjnych i przeciwpiennych | CKB | Umiarkowanie obciążone przekładnie |
| Oleje typu CKB z właściwościami EP i AW | CKC | Duże obciążenia, średnia temperatura pracy | |
| Oleje typu CKC stabilne termo-oksydacyjnie | CKD | Duże obciążenia, wysoka temperatura pracy | |
| Oleje typu CKB zmniejszające współczynnik tarcia | CKE | Przekładnie pracujące przy dużych współczynnikach tarcia (np. ślimakowe) | |
| Środki smarowe odporne na utlenianie i o właściwościach EP oraz przeciwkorozyjnych, przystosowane do pracy w ekstremalnych (wysokich i niskich) temperaturach (środki smarowe syntetyczne półsyntetyczne) | CKS | Niska i wysoka temperatura pracy, umiarkowane obciążenia | |
| Oleje typu CKS przystosowane do ekstremalnych (wysokich i niskich) temperatur i do pracy pod dużymi obciążeniami (środki smarowe syntetyczne i półsyntetyczne z dodatkami EP i AW | CKT | Niska i bardzo wysoka temperatura pracy, duże obciążenia | |
| Smarowanie ciągłe:
| Smary plastyczne z dodatkami EP i AW | CKG | Umiarkowanie obciążone przekładni |
Klasyfikacja środków smarowych do przekładni przemysłowych na podstawie ISO 6743-6: 1990 klasa ISO-L-C (przekładnie otwarte)
| Specyficzne zastosowanie | Skład i właściwości | Symbol ISO L | Uwagi dotyczące zastosowań |
| Smarowanie okresowe: ręczne, rozbryzgowe, mgłą olejową | Produkty asfaltowe zawierające dodatki przeciwkorozyjne | CKH | Przekładnie zębate pracujące w średnich temperaturach i pod umiarkowanymi obciążeniami |
| Środki smarowe typu CKH z dodatkami EP i AW | CKJ | ||
| Smary plastyczne o podwyższonej odporności termicznej, właściwościach EP i AW oraz przeciwkorozyjnych | CKL | Przekładnie zębate pracujące w wysokich i bardzo wysokich temperaturach i pod umiarkowanymi obciążeniami | |
| Smarowanie okresowe: ręczne | Środki smarowe o podwyższonych właściwościach EP, umożliwiające stosowanie w warunkach ekstremalnie dużych obciążeń oraz dobrych właściwościach przeciw-korozyjnych | CKM | Przekładnie pracujące przy obciążeniach okresowo wyższych niż przewidziane |
| Uwagi: EP dodatki przeciwzatarciowe, umożliwiają przenoszenie dużych nacisków (EP Extreme pressure), AW dodatki przeciwzużyciowe (AW Anti wear). | |||
Ustabilizowana temperatura pracy oleju lub otoczenia wg ISO 6743-6: 1990
| Określenie temperatury | Zakres temperatury, °C |
| Bardzo niska | <-34 |
| Niska | -34÷-16 |
| Normalna | -16÷+70 |
| Średnia | +70÷+100 |
| Wysoka | +100÷+120 |
| Bardzo wysoka | >+120 |
Warunki wymuszeń na zębach przekładni wg ISO 6743-6: 1990
| Rodzaj obciążenia | Wymuszenia |
| Obciążenie umiarkowane | Tʜ<500MPa |
| | oraz |
| | Ssmax<1/3V koła podziałowego |
| Obciążenie duże | Tʜ<500MPa |
| | oraz |
| | Ssmax>1/3V koła podziałowego |
- KLASYFIKACJA JAKOŚCIOWO - LEPKOŚCIOWA WG AGMA 250-03
Podstawą klasyfikacji olejów do obudowanych przekładni przemysłowych AGMA 250-03 jest klasyfikacja lepkościowa wg ISO 3448. Klasyfikacja obejmuje 9 klas lepkościowych oraz dwie klasy jakościowe olejów:
- oleje zawierające inhibitory utleniania i korozji
- oleje zawierające dodatki EP
Klasyfikacja olejów do obudowanych przekładni przemysłowych wg AGMA
| Klasy lepkościowe wg AGMA | Klasy lepkościowe wg ISO 3448 | Lepkość względna w temp. 50°C, °E | ||
| Oleje z inhibitorami utleniania i korozji | Oleje z dodatkami EP | ISO VG | Przedział lepkości w temp. 40°C, mm²/s | |
| 1 | - | 46 | 41,4…50,6 | 3,65 |
| 2 | 2 EP | 68 | 61,2…74,8 | 5,2 |
| 3 | 3 EP | 100 | 90…110 | 7 |
| 4 | 4 EP | 150 | 135…165 | 10 |
| 5 | 5 EP | 220 | 198…242 | 15 |
| 6 | 6 EP | 320 | 288…352 | 20 |
| 7 comp.¹ | 7 EP | 460 | 414…506 | 28 |
| 8 comp.¹ | 8 EP | 680 | 612…748 | 40 |
| 8Acomp.¹ | - | 1000 | 900…1100 | 60 |
| Uwagi: 1) oleje zawierające 3…10% olejów tłuszczowych, poprawiających własności smarne i przeciwzużyciowe | ||||
- DOBÓR OLEJU DO PRZEKŁADNI
W doborze środka smarowego do przekładni najczęściej stosowane są zalecenia zawarte w normie ISO 6743-6,
klasyfikacji AGMA oraz producentów przekładni. Dobierając olej do przekładni inny niż dotychczas stosowany, należy kierować się przede wszystkim zaleceniami wytwórcy urządzenia. Najczęściej producent przekładni podaje podstawowe charakterystyki zalecanego środka smarnego. Dobór polega na porównaniu wymagań producenta przekładni z danymi katalogowymi środka smarnego. W przypadkach gdy przekładnia pracuje w temperaturach ujemnych, należy również wziąć pod uwagę własności niskotemperaturowe oleju, tzn. temperaturę płynięcia oleju, która powinna być ok. 510°C niższa od najniższej temperatury w jakiej uruchamiana jest przekładnia.
Dobierając środek smarowy do przekładni przemysłowej należy uwzględnić m.in. następujące czynniki (konstrukcyjne i eksploatacyjne), które mają istotne znaczenie dla jej poprawnej pracy oraz trwałości:
klasyfikacji AGMA oraz producentów przekładni. Dobierając olej do przekładni inny niż dotychczas stosowany, należy kierować się przede wszystkim zaleceniami wytwórcy urządzenia. Najczęściej producent przekładni podaje podstawowe charakterystyki zalecanego środka smarnego. Dobór polega na porównaniu wymagań producenta przekładni z danymi katalogowymi środka smarnego. W przypadkach gdy przekładnia pracuje w temperaturach ujemnych, należy również wziąć pod uwagę własności niskotemperaturowe oleju, tzn. temperaturę płynięcia oleju, która powinna być ok. 510°C niższa od najniższej temperatury w jakiej uruchamiana jest przekładnia.
Dobierając środek smarowy do przekładni przemysłowej należy uwzględnić m.in. następujące czynniki (konstrukcyjne i eksploatacyjne), które mają istotne znaczenie dla jej poprawnej pracy oraz trwałości:
- typ przekładni,
- prędkość obrotowa,
- stopień redukcji,
- przenoszona moc,
- powierzchnia styku zębów,
- charakterystyka przenoszonych obciążeń
- temperatura pracy (najwyższa i najniższa),
- sposób smarowania.
- EKSPLOATACJA OLEJU W PRZEKŁADNIACH PRZEMYSŁOWYCH.
Okres eksploatacji olejów w przekładniach zależy od warunków pracy. W umiarkowanych warunkach pracy przekładni czas eksploatacji wynosi od pół do 1 roku. W trudnych warunkach okres ten może ulec skróceniu nawet do 1 miesiąca. Z praktyki eksploatacyjnej wynika, że dopiero po przekroczeniu pewnych parametrów należy podjąć decyzję odnośnie dalszej eksploatacji środka smarowego. Wartości graniczne tych parametrów przyjęto na podstawie badań doświadczalnych. Osiągniecie tych wartości nie oznacza, że olej należy wymienić, ale że od tej chwili zwrócić na niego większą uwagę, częściej go badać.
Wartości ostrzegawcze dla dalszej eksploatacji olejów przekładniowych:
| Parametr oleju | Wartość | Metoda badania |
| Wygląd i zapach | Nagłe zmiany | Organoleptycznie |
| Zmiana lepkości w 40°C,%, max. | 25 | PN-81/C-04011 |
| Zawartość wody, %obj., max. | 0,2 | PN-83/C-04523 |
| Cząsteczki nierozpuszczalne w pentanie, %mas., max. | 0,5 | Spektroskopia absorpcyjna lub analiza w podczerwieni |
| Stężenie dodatków EP/przeciwzużyciowych, % (w stosunku do oleju świeżego), min | 50 | ASTM D |
W przypadku pytań dotyczących doboru oleju do przekładni prosimy o kontakt z Działem Technicznym Tel.+48 81 820 07 88 lub e-mail: biuro@gorner.pl
Działamy na terenie województw: dolnośląskie, mazowieckie, lubuskie, śląskie, opole, małopolskie, kujawsko-pomorskie, podlaskie, pomorskie, podkarpackie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, lubelskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.
W ciągu 24 godzin nasze produkty wysyłamy firmą spedycyjną do takich miast jak: Warszawa, Białystok, Gdańsk, Gorzów Wlkp., Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Toruń, Wrocław, Bydgoszcz, Zielona Góra, Szczecin.