Głównym źródłem powstawania sił tarcia jest chropowatość podłoży stykających się ze sobą w czasie przemieszczania jednego ciała po drugim. Wszystkie przestrzenie, nawet te o których będziemy mówić że są gładkie, mają pewne nierówności. Na powierzchni tej są maleńkie wypukłości oraz wklęsłości. W trakcie poruszania jednego ciała po drugim nierówności te zazębiają się o siebie i wywołują opór.
Środek smarny ma za zadanie separację ruchomych części metalowych celem zredukowania tarcia, przez co obniżamy wydzielanie ciepła i zużycie powierzchni.
Podział tarcia:
- Płynne (gruba warstwa środka smarowego oddzielająca powierzchnie, dominująca rola lepkości)
- Mieszane (okresowe przerywanie filmu np. pierścienie tłokowe, łożyska ślizgowe przy rozruchu i zatrzymywaniu – konieczne dodatki przeciwzużyciowe)
- Graniczne (całkowite przerwanie filmu przy małych prędkościach i dużych obciążeniach np. przekładnie zębate, obróbka skrawaniem – konieczne dodatki EP)
- Suche (brak filmu lub warstwy dodatków pomiędzy pow.)
Rodzaje zużycia:
- Adhezyjne (sczepianie metaliczne powierzchni i niszczenie połączeń wraz z odrywaniem cząstek metalu i jego rozmazywanie na powierzchniach tarcia)
- Ścierne (oddzielanie cząstek wskutek mikroskrawania, rysowania lub bruzdowania)
- Scuffing (elementy zużycia ściernego i adhezyjnego – zacieranie powierzchni)
- Korozyjne (zużycie przez utlenianie)
- Zmęczeniowe (cykliczne naprężenia kontaktowe, mikro- i makropęknięcia, odrywanie kawałeczków metali – spalling (łuszczenie), pitting (zużycie gruzełkowe)
Scuffing – zacieranie powierzchni powstałe na skutek połączenia zużycia adhezyjnego i ściernego
Pitting – zmęczeniowe zużycie gruzełkowe
Spalling – zmęczeniowe odrywanie